دسته‌بندی: پهلوی و اختلاس

ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﺴﺘﻨﺪی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻧﺸﺎن می‌دﻫﺪ از ۱۵۵ ﻣﯿﻠﯿﻮن دﻻری ﮐﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﺣﻖ‌اﻻﻣﺘﯿﺎز ﻧﻔﺖ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪ، ﺣﺪاﻗﻞ ۱۰۰ ﻣﯿﻠﯿﻮن دﻻر آن را رﺿﺎﺷﺎه ﺑﻪ ﺟﯿﺐ زد.

محمد قلی مجد می‌گوید: رضا شاه بیش از ۲۰ میلیون پوند از ۳۱میلیون پوند درآمد نفت ایران را به سرقت برد و به حساب‌های شخصی خود در لندن واریز کرد؛ رقمی که در آن زمان می‌توانست ایران را مالک بخش بزرگی از سهام شرکت نفت ایران و انگلیس کند.

در فاصله ۱۳۰۶ تا ۱۳۲۰ شمسی، بخش عمده بودجه خرید تسلیحات و دو سوم درآمد نفت ایران به‌جای هزینه در ارتش و پروژه‌های عمومی، به حساب‌های شخصی رضا شاه در اروپا و آمریکا منتقل شد. این مبلغ حدود ۲۰ میلیون پوند (۱۰۰ میلیون دلار) بود که در زمان خود معادل کل ظرفیت اعتباری بانک واردات و صادرات آمریکا به شمار می‌رفت.

رضا شاه هنگام تبعید نزدیک به ۳۰ میلیون پوند در بانک‌های لندن داشت که در جنگ جهانی دوم توسط بریتانیا مسدود شد. پس از مرگ او در ۱۳۲۳ شمسی، این دارایی عظیم آزاد و به محمدرضا شاه منتقل شد.

محمد قلی مجد در مورد فساد مالی در دوره رضا شاه، می‌گوید: در ایران فساد مالی به حدی رایج و نهادینه شده که بسیاری از مقامات برای جبران حقوق ناکافی به آن متوسل می‌شوند؛ بدترین شکل آن، برداشت از حقوق سربازان و افراد کم‌درآمد است.

رضاشاه هنگام کناره‌گیری در سال ۱۳۲۰، صدها میلیون ریال در بانک ملی و ده‌ها میلیون دلار در بانک‌های لندن، سوئیس و آمریکا اندوخته بود که همگی به فرزندانش رسید. این ثروت‌های کلان نشان می‌دهد تعبیرهایی چون «عصر طلایی» یا «رهبر کبیر» بیشتر ساخته‌وپرداخته تبلیغات بریتانیا بوده است.

پس از تبعید رضا شاه، محمدرضا پهلوی ابتدا املاک غصب‌شده توسط پدرش (حدود ۲۰۰۰ آبادی) را به مجلس شورای ملی سپرد تا به صاحبان اصلی بازگردانده شوند. اما سپس این املاک را پس گرفت و با تأسیس «بنیاد پهلوی»، آن‌ها و سایر اموال نامشروع پدرش را رسماً متعلق به خانواده‌ی خود کرد. این بنیاد با عنوان «خیریّه» در اقتصاد کشور نفوذ یافت و به ابزاری برای پاداش دادن به حامیان حکومت تبدیل شد. تا سال ۱۳۵۶، بنیاد پهلوی مالک سهام ۲۰۷ شرکت در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله معدن، سیمان، بانک، بیمه، هتل، فلزات، کشت و صنعت و ساختمان بود.

رضا شاه بخش عمده‌ای از بودجه‌های نظامی و عمرانی (راه‌آهن و بنادر) را به اختلاس اختصاص داد، به‌طوری که بیش از ۲۰ میلیون پوند از ۳۱ میلیون پوند درآمد نفتی ایران را دزدید. او در حساب‌های بانکی خود در لندن بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون پوند پول داشت. این ثروت می‌توانست برای خرید سهام شرکت نفت ایران و انگلیس (APOC) و جلوگیری از بحران‌های بعدی مورد استفاده قرار گیرد، اما رضا شاه از طریق رشوه، خریدهای ارزان و تصاحب املاک، این ثروت را جمع‌آوری کرده بود

حکومت محمدرضا پهلوی آلوده به فساد و رشوه‌خواری گسترده بود، به طوری که شاه، خواهرش اشرف و وزیر دربار در رأس آن قرار داشتند. نخبگان و نظامیان نیز از این فساد بهره‌مند شده و درآمدهای کلانی از این طریق کسب می‌کردند. شاه همچنین از بودجه عمومی برای هزینه‌های شخصی و خانوادگی، از جمله خرید اموال لوکس و برگزاری جشن‌ها، استفاده می‌کرد.

رضا پهلوی به دلیل عصبانیت، افراد مختلف از جمله افسر پلیس و ملا را مورد ضرب و شتم قرار می‌داد. او در برابر انتقاد روزنامه تهرانی دستور توقیف آن را صادر کرد. همچنین، در مورد چپاول اموال توسط سران ارتش، به جای برخورد با آنان، از منتقد عصبانی شد، زیرا خود او نیز از اموال غصب شده سهم برمی‌داشت

کاخ نیاوران، تبدیل شده از محل پذیرایی مقامات به خانه خانواده پهلوی، ۱۰ سال ساخت آن طول کشید. این کاخ ضدگلوله، ضدتوپ و ضدزلزله، ۹۰۰۰ متر مربعی، شامل امکانات لوکس و مجموعه‌های هنری نفیس بود. فرح پهلوی ۷۰۰ کیلو طلا را به خارج برد. خاندان سلطنتی کاخ‌های متعدد دیگری نیز داشتند که با بهترین مصالح و لوازم خارجی ساخته و تزئین شده بودند. زندگی آن‌ها غرق در تجملاتی چون پوست سنجاب مسیحی ۴۰ هزار دلاری و مبلمان اروپایی میلیونی بود

محمدرضا پهلوی در تمامی قراردادهای دولتی حق‌الزحمه خود را برمی‌داشت و علاوه بر فساد شخصی، چشم‌پوشی و تشویق فساد نزدیکان و خانواده‌اش، از جمله نخست‌وزیر و همسرش فرح را نیز در دستور کار داشت.

رژیم پهلوی در برابر آمریکا و انگلیس منفعل و ذلیل بود؛ از امکانات نظامی ایران در جنگ ویتنام توسط آمریکا سوءاستفاده می‌شد و رژیم پهلوی قادر به فروش سلاح بدون اجازه آمریکا نبود. همچنین در برابر غارت شرکت انگلیسی کاستین سکوت کرده و نفت ایران را بسیار ارزان به انگلیس می‌فروخت.