فقر و محرومیت دهقانان در دوران رضاشاه

چکیده

جان فوران در کتاب مقاومت شکننده می‌نویسد که سطح زندگی دهقانان ایرانی در اواخر سلطنت رضاشاه نه‌تنها رضایت‌بخش نبود بلکه بدتر نیز شد. غذای اصلی آنان نان، چای و ماست بود و بسیاری غالباً گرسنگی می‌کشیدند. طبق برآورد سازمان ملل در دهۀ ۱۳۳۰، ایرانیان کمتر از ۱۸۰۰ کالری روزانه دریافت می‌کردند که پایین‌تر از مناطق فقیر خاورمیانه بود. شرایط بهداشتی نیز فاجعه‌بار بود: مرگ‌ومیر کودکان ۵۰٪، امید به زندگی در روستاها تنها ۲۷ سال، و بیماری‌های گسترده همراه با فقدان خدمات بهداشتی. آموزش و مدرسه در روستاها تقریباً وجود نداشت و مالکان در بهبود شرایط معیشتی، بهداشتی یا آموزشی دهقانان نقشی ایفا نکردند.

منبع فیش

کتاب خود خدا، سید محمد حسین راجی، محسن فوجی، چاپ هفتم، صفحه ۲۵

فقر و محرومیت دهقانان در دوران رضاشاه

 جان فوران، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سانتا باربارا کالیفرنیا، در کتاب «مقاومت شکننده: ت‍اری‍خ ت‍ح‍ولات اج‍ت‍م‍اع‍ی ای‍ران از س‍ال ۱۵۰۰ م‍ی‍لادی ت‍ا ان‍ق‍لاب» می‌نویسد:

[درمجموع باید گفت] سطح زندگی دهقانان ایرانی رضایت‌بخش نبود. به اعتقاد بسیاری از ناظران در اواخر سلطنت رضاشاه این وضع بدتر شد؛ البته در مواردی هم که سطح زندگی رضایت‌بخش می‌نمود، این امر بر اثر کار دشوار و طاقت‌فرسا حاصل می‌شد. رژیم غذایی در یک خانوادۀ معمولی دهقانی به شرح زیر بود:

«صبحانه: نان و چای؛ ناهار: نان و ماست؛ شام: نان و ماست و چای». آن‌طور که کِدی[۱] نتیجه می‌گیرد، «دهقان غالباً گرسنگی می‌کشید». سازمان ملل متحد در دهۀ ۱۹۵۰م [دهۀ ۱۳۳۰ شمسی] برآوردی در این زمینه به عمل آورد و متوجه شد در ایران هر بزرگ‌سال روزانه کمتر از ۱۸۰۰ کالری دریافت می‌کند که از تمامی مناطق فقیرنشین خاورمیانه کمتر و پایین‌تر بود. شرایط بهداشتی نیز بسیار نامطبوع و نامطلوب بود. در اواخر دهۀ ۱۹۴۰م [دهۀ ۱۳۲۰ شمسی] به‌موجب یک بررسی معلوم شد «نرخ مرگ‌ومیر کودکان ۵۰ درصد و امید به زندگی در روستا ۲۷ سال است. اغلب مردم با بیماری دست‌به‌گریبان‌اند و اغلب روستاها فاقد امکانات بهداشتی‌اند». با این وضع، مریض‌شدن یک گرفتاری عمده و جدی بود. در این دوره کمتر روستایی‌ای از نعمت مدرسه برخوردار بود و نمی‌شد بچه‌ها را به‌راحتی از فعالیت‌های کشاورزی و کارهای خانه جدا کرد [و به مدرسه فرستاد]. درمجموع مالکان نیز در روند بهبودبخشیدن به وضعیت تحصیلی، مسکن یا وضعیت بهداشتی دهقانان کاری انجام ندادند یا اگر دادند، بسیار ناچیز بود.[۲]

پاورقی فیش

[1] نیکی آر. کدی نویسنده، شرق‌شناس و ایران‌شناس آمریکایی است. [2] John Foran, Fragile Resistance: Social Transformation in Iran from 1500 to the Revolution, p231-232.  

حلقه وصل

ویرایش کنید

نمایه‌های برتر

طبقه‌بندی‌های برتر

طبقه‌بندی‌ها