دوران تحصیل محمدرضا پهلوی ،فردی بود که در درس، به خصوص ریاضی، ضعیف بوده و به دلیل جایگاه ولیعهدی، از بازخواست درسی مصون بوده است. در سوئیس، معلم او متوجه شده که تکالیفش را دوست صمیمیاش نوشته است. او بدون دیپلم به ایران بازگشت و در دانشکده نظامی ثبت نام کرد. سپس به عنوان بازرس ارتش، سه سال را در سفر به سراسر کشور گذراند و در نهایت با درجه ستوان دومی فارغالتحصیل شد و به سرعت به درجه سروانی رسید. نویسنده این روند تحصیلی را “طی کردن آسان پلّههای علم و سواد” توصیف میکند
منبع فیش
کتاب سایه روشن،سید محمد حسین راجی،چاپ هفتم،ص29
بی علاقگی محمد رضا شاه به سواد و تحصیلات
در ریاضی بسیار ضعیف بود و اصلاً حوصلهی فکرکردن نداشت و زود خسته میشد. برای همین، ترجیح میداد پیشنهادات را بپذیرد؛ چون پذیرفتن پیشنهاد زحمتی نداشت؛ آن هم پذیرش بدون مطالعه و یا بررسی سطحی و بدون در نظر گرفتن دورنما و نتیجهی آن! وقتی در تهران درس میخواند، معلّم نمیتوانست او را به خاطر کوتاهیهایش بازخواست کند؛ چرا که او ولیعهد بود؛ اما قضیه در سوئیس فرق میکرد. او اوّلین شاهزادهی ایرانی در صف تاج و تخت بود که برای تحصیلات به خارج فرستاده شده بود. در آنجا، معلّم به جایگاه ولیعهدی او اعتنا نمیکرد و متوجّه میشد که تکالیف محمّدرضا را همشاگردی صمیمیاش، حسین فردوست نوشته است![۱]
محمّدرضا پهلوی پس از چهار سال اقامت در خارج از ایران، بدون اینکه دیپلمش را بگیرد به کشور بازگشت. او در دانشکدهی نظامی محلّی تهران ثبت نام کرد. در این دوران، او به عنوان بازرس ارتش نیز منصوب شد و سه سالِ تحصیل را در سفر به سراسر کشور گذراند و تأسیسات نظامی و غیرنظامی را بررسی کرد. سپس، با عنوان ستوان دوّم فارغالتّحصیل شد. پس از فارغالتّحصیلی، به سرعت به او درجهی سروانی دادند. او به همین راحتی، پلّههای علم و سواد را طی کرد!