ثروت‌اندوزی و غصب املاک توسط رضاشاه

چکیده

یرواند آبراهامیان در ایران بین دو انقلاب توضیح می‌دهد که رضاشاه از سرهنگی با درآمد محدود در ۱۲۹۹ به ثروتمندترین فرد ایران بدل شد. هنگام کناره‌گیری، او سه میلیون پوند در حساب بانکی و سه میلیون هکتار زمین در مازندران بر جای گذاشت؛ زمین‌هایی که از راه مصادره مستقیم، فروش اجباری و ادعاهای مشکوک به دست آمده بود. به گزارش سفارت انگلیس، او با بهانه‌هایی چون توطئه، بی‌توجهی یا تغییر مسیر آب، املاک و روستاها را تصاحب می‌کرد. این دارایی عظیم هزینه هتل‌ها، کاخ‌ها، شرکت‌ها و بنیادهای سلطنتی را تأمین می‌کرد و دربار پهلوی را به مجتمع ملکی‌ـ‌نظامی ثروتمندی تبدیل ساخت که مقام‌ها و مواجب پرسود به اطرافیان عرضه می‌نمود.

منبع فیش

کتاب خود خدا، سید محمد حسین راجی، محسن فوجی، چاپ هفتم، ص ۲۹

ثروت‌اندوزی و غصب املاک توسط رضاشاه

یرواند آبراهامیان، مورخ ایرانی‌آمریکایی خاورمیانه و استاد برجستۀ تاریخ در کالج باروخ و مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک، در کتاب «ایران بین دو انقلاب» می‌نویسد:

رضاشاه، پسر یک خرده‌مالک و سرهنگ سابق که با حقوق محدودی در سال ۱۹۲۱م [۱۲۹۹ شمسی] سر می‌کرد، در طول سلطنتش چنان ثروتی اندوخت که توانگرترین فرد ایران شد.

زندگی‌نامه‌ای جانب‌دارانه که اخیراً در غرب انتشار یافت، اقرار می‌کند که رضاشاه به هنگام کناره‌گیری برای وارث خود یک حساب بانکی با ۳.۰۰۰.۰۰۰ پوند پول و املاکی بالغ بر ۳.۰۰۰.۰۰۰ هکتار به ‌جا گذاشت. این املاک که در استان حاصلخیز مازندران قرار داشت، بخشی با مصادرۀ مستقیم، بخشی با فروش اجباری و بخشی با ادعای مشکوک خالصه‌جات سلطنتی که در طی قرن گذشته متروکه ‌شده بود، حاصل آمد.

بنا بر گزارش سفارت انگلیس شاه با «علاقۀ ناپاک» خود به مال و دارایی، املاک یک زمین‌دار بزرگ را به دلیل توطئه بر ضد دولت از چنگش درمی‌آورد، دهات یکی دیگر را به علت بی‌توجهی به منابع ملی مصادره می‌کرد و با منحرف‌ساختن مسیر آب تعدادی از روستاییان را به خاک سیاه می‌نشاند.

این دارایی هزینۀ بنای هتل‌ها، کازینوها، کاخ‌ها، شرکت‌ها، سازمان‌های خیریه و بنیادهای سلطنتی را تأمین و مناصب، مواجب، مستمری‌ها و مقرری‌های درباری را هنگفت‌تر می‌کرد؛ بدین ترتیب دربار به‌صورت مجتمع ملکی‌نظامیِ ثروتمندی درآمد که برای خادمان سلسلۀ پهلوی مقام‌ها، پاداش‌ها و آتیۀ پرسودی عرضه می‌کرد.[۱]

 

پاورقی فیش

[1] Ervand abrahamian, Iran Between Two Revolutions, p137.

حلقه وصل

ویرایش کنید

نمایه‌های برتر

طبقه‌بندی‌های برتر

طبقه‌بندی‌ها